Vanaf medio september 2013 laten wij u kennis maken met Esther van der Eijk, altvioliste. Zij beoefent haar vak met een indrukwekkende passie. Ze leeft er voor, sterker, het is haar leven: onontkoombaar en genadeloos. Ze is verliefd op haar altviool, die ze al jaren in bruikleen heeft van het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. Het instrument is ronds 1700 gebouwd door Pieter Rombouts te Amsterdam. Esther is artistic team member van Holland Baroque Society en speelt daarnaast in de Nederlandse Bachvereniging, Anima Eterna Brugge, het Orkest van de 18e eeuw en waar ze maar spelen kan, soms zelfs ’s avonds met een glas wijn samen met haar buren, die ook allemaal als musicus werkzaam zijn.
‘Ik hou van de altviool vanwege het diepe geluid. Als ik hem op mijn sleutelbeen leg voel ik hem trillen. Misschien dat ik het daarom ook heb over een ‘hem’, terwijl het woord ‘viola’ in het Italiaans vrouwelijk is. Als ik ergens het geluid van een altviool hoor ben ik altijd verrast. Zo’n breed spectrum. Soms lijkt het op viool, soms op cello.’
‘Ik kom uit een muzikaal nest. Mijn vader en mijn moeder waren beiden beroepsmusicus. Al snel na de blokfluit van de Algemene Muzikale Vorming kwam de viool in mijn leven. Na een paar puberjaren met vooral popmuziek werd het allemaal serieuzer. Ik stapte over op de altviool, ging meer studeren en het was dan ook een logische stap dat ik naar het conservatorium ging.’
‘Als altviolist heb je een heel eigen rol. Je bent dienend aan de muziek en je medespelers. Je schept voorwaarden voor andere instrumenten. Tegelijkertijd bepaal je wel de klankkleur en leg je accenten. Het instrument past goed bij mijn karakter. Ik ben niet graag haantje de voorste. Ik ben wel trots op de functie van de altviool.’
‘Je kan mij als altviolist portretteren, maar dan is het verhaal verre van compleet. Een volledige beeld van mij ontstaat pas in het licht van Holland Baroque Society. Ik ben ontzettend blij en trots dat ik dat samen met mijn collega’s Judith en Tineke Steenbrink ooit heb opgericht en dat we nu als Artistic Team zulke mooie programma’s kunnen bedenken en uitvoeren. Dat geeft veel voldoening.’
‘Bij Holland Baroque Society is geen echte hiërarchie. Als er al verschillen zijn komen die voort uit de muziekstukken die we spelen. In de verschillende werken is het ene instrument nu eenmaal bepalender dan het andere. Ons streven is dat alle musici zich comfortabel en veilig voelen zodat iedereen op zijn best is. Dat komt uiteindelijk allemaal ten goede aan de muziek en het resultaat.’
‘Holland Baroque Society is een ensemble op topniveau dat altijd vanuit een concept werkt. De komende productie hangen we bijvoorbeeld op aan een reisverslag uit 1723 van de Leidse jurist en muziekliefhebber Jan Alensoon. Met o.a. de acteur Porgy Franssen.’
‘De uitdaging blijft dat de muziek goed tot zijn recht komt. En dat je als musicus oprecht en eerlijk met de muziek om gaat. Daar gaat het om. Je moet risico’s durven nemen en kwetsbaar willen zijn. Het is soms delicaat om een evenwicht te vinden tussen de muziek en alles wat je ermee of eromheen wilt doen. Het doel is om de muziek te versterken, het in een context te plaatsen.’
‘Musici hebben meestal geen hoog inkomen. Je wordt er meestal niet rijk van, maar het is zo’n geweldig vak. Ik kan niet anders dan muziek maken. Het is onvermijdelijk.’
‘Tegen muziek kun je je niet wapenen. Het overkomt je, het kan je bijna letterlijk overvallen. Soms loop ik op straat en hoor ik iets dat me tot tranen toe ontroert, daar doe ik niks tegen. Muziek maakt de wereld mooier.’
‘Schoonheid troost me. In mooie dingen zie ik de kwetsbaarheid en authenticiteit en de zorg waarmee het gemaakt is. Schoonheid zit in zoveel dingen: de klank van een stem, licht op de bomen, met mijn gezin op vakantie, een schilderij, een gebaar, een kantate van Bach…… Wachet auf…… Je denkt niet van te voren ‘hiervan raak ik ontroerd’, het gebeurt vanzelf.’
‘Schoonheid is een kwestie van persoonlijke smaak. Maar je hebt volgens mij wel goede en minder goede muziek. Je hebt bijvoorbeeld nieuw geschreven muziek die nog niet vaak of nooit gespeeld is. Voor veel mensen ontbreekt daarvoor een referentiekader waardoor het vaak als minder mooi wordt ervaren. Maar dat hoeft niet per sé slechte muziek te zijn. Je moet leren er van te houden. Minder goede muziek zit bij mij in de hoek van gemakkelijk, voor de hand liggend, plat en onzorgvuldig. Maar het is lastig te definiëren.’
‘Naar mate ik ouder wordt, schuift mijn smaak op naar steeds oudere muziek.’
Youtube kanaal Esther van der Eijk
www.muziekinstrumentenfonds.nl
Bijlage: Grand tour HBS (pdf)